Peptik Ülser: Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi ve Tedavisi

Peptik ülser, asitli sindirim suları sindirim sisteminin astarını aşındırdığında oluşan yaradır. Peptik ülser; midenin, duodenumun (oniki parmak bağırsağı) veya yemek borusunun astarında bir yaradır. Semptomlar hazımsızlık benzeri ağrı, mide bulantısı ve kilo kaybı içerebilir.

Peptik Ülser Hakkında Hızlı Bilgiler:

• Dünya genelinde yetişkinlerin yüzde 10’u kadarının hayatlarında en az bir kez peptik ülserlerden etkilendiği tahmin edilmektedir.
• Peptik ülser mideyi etkilediğinde “gastrik ülser“, duodenumda “duodenal ülser“, özofagus ülseri “özofagusta ülser” olarak adlandırılır.
• En yaygın nedenleri; Helicobacter pylori (H. pylori) bakterileri ve non-steroid anti-inflamatuar ilaçların kullanımıdır.

Peptik Ülser Belirtileri

Peptik ülserin ilk semptomu genellikle mide ağrısıdır, ülsere bağlıdır ve mide asidi ile teması halinde yoğunlaşır. Bununla birlikte, insanlarda peptik ülser nadir değildir ve her zaman belirtisi yoktur.

Peptik ülserlerde en sık rastlanan semptomlardan biri hazımsızlık benzeri ağrıdır.

Ağrı, göbek deliğinden meme kemiğine kadar herhangi bir yerde oluşabilir. Ağrı kısa olabilir veya birkaç saat sürebilir. Mide boşaldığında ve uyku saatlerinde daha şiddetli olur. Bazı gıdaları yemek rahatlatabilir.

Diğer peptik ülser semptomları şunları içerir:

• Yutma güçlüğü
• Yenilen gıdaların ağıza geri gelmesi
• Yemek sonrası kendini iyi hissetmeme
• Kilo kaybı
• İştah azalması

Daha nadir olarak, ülser aşağıdaki gibi ağır belirtilere ve bulgulara neden olabilir:

• Kan kusma
• Siyah ve katran dışkı veya koyu kahverengi dışkı
• Mide bulantısı ve kusma

Not: Bu semptomlar tıbbi bir acil duruma işaret eder. Hasta bir doktora görünmelidir.

Peptik Ülser Nedenleri Nelerdir?

Peptik ülser normalde şu nedenlerden oluşur:

1. pylori bakterileri
2. Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID’ler)
3. pylori bakterileri, tüm mide ülserlerinin yüzde 80’inden ve duodenum ülserlerinin yüzde 95’inden sorumludur. NSAİD’lerin mide ülserlerinin yaklaşık yüzde 20’sinde, duodenal ülserlerin yüzde 5’inde etkili olduğu bilinmektedir.
4. pylori yiyecek ve sudan geçer. Mukusta mide ve duodenumu kaplayan mukozada yaşarlar ve mide asidini daha az asidik hale getirerek nötralize eden bir enzim olan üreazı üretirler. Bunu telafi etmek için mide daha fazla asit üretir ve bu mide astarını tahriş eder. Bakteriler midenin savunma sistemini de zayıflatır ve iltihaplanmaya neden olurlar. H. pylori kaynaklı peptik ülserli hastalar, mideden bakteri atmak ve geri gelmesini önlemek için tedaviye ihtiyaç duyarlar.

Non-steroid anti-inflamatuvar ilaçlar (NSAIDS); baş ağrısı, regl sancıları ve diğer küçük ağrılar için kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlar midenin mukus koruyucu bir tabakası oluşturma kabiliyetini düşürür. Bu, mide asidinin zarar görmesine daha duyarlı hale getirir. NSAİD’ler ayrıca vücutta hücreleri onarma yeteneğini azaltarak mideye kan akışını da etkiler.

Diğer peptil ülser sebepleri şunlardır:

• Genetik: Peptik ülserli bireylerin önemli bir kısmında aynı problemli yakın akrabalar vardır. Bu da genetik faktörlerin rol oynayabileceğini düşündürüyor.
• Sigara: Tütün kullanan insanlarda düzenli olarak sigara içmeyenlere kıyasla peptik ülser riski daha fazladır.
• Alkol tüketimi: Düzenli ağır alkol kullananlarda peptik ülserin ortaya çıkma riski yüksektir.
• Zihinsel stres: Zihinsel stres yeni peptik ülser gelişimiyle bağlantılı değildir, ancak semptomları devam eden zihinsel stresli ülser hastalarında daha şiddetli görünmektedir.

Peptik Ülser Teşhisi

Bir hastanın semptomlarının tarifi normalde doktorun peptik ülserden şüphelenmesine neden olur. Tanıyı doğrulayabilecek testler şunları içerir:

• pylori’yi kontrol etmek için kan testi
• Nefes testi, H. pylori’yi tespit etmek için kullanılır.
• Dışkıda H. pylori tespiti için dışkı antijen testi
• Üst gastrointestinal (GI) röntgeni, bazı ülserleri tanımlamaya yardımcı olabilir.
• Endoskopi

Bir ülser tespit edilirse, doktor tarafından mikroskopta muayene için küçük bir doku örneği alarak biyopsi yapılabilir. Biyopsi ile H pylori’yi test edilebilir ve kanseri eleyebilir.

Birkaç ay sonra ülserin iyileşip iyileşmediğini belirlemek için endoskopi tekrar edilebilir.

Peptik Ülser Tedavisi

Tedavi tipi genellikle H. pylori veya NSAID’ler olmak üzere peptik ülserin nedenine bağlıdır. Tedavi, ya ülserin H pylori enfeksiyonunu iyileştirebileceği ya da yok edebileceği şekilde mide asidi seviyelerini düşürmeye odaklanacaktır.

a) Proton pompa inhibitörleri (PPI’lar):

PPI’lar, midenin ürettiği asit miktarını azaltır. H. pylori enfeksiyonu açısından negatif olan hastalar için reçete edilirler. Tedavi genellikle 1 ila 2 ay sürer, ancak ülser şiddetli ise tedavi daha uzun sürebilir.

b) H pilori enfeksiyonu tedavisi:

1. pylori ile enfekte hastalar genellikle PPI’lara ve antibiyotiklere ihtiyaç duyacaklardır. Bu tedavi çoğu hastada etkilidir ve ülser birkaç gün içinde ortadan kalkmaya başlar.

Tedavi sona erdiğinde, özellikle hala hazımsızlık belirtileri varsa, birey H. pylori’nin yok olduğundan emin olmak için tekrar test edilmelidir. Enfeksiyon kalırsa, bu sefer farklı antibiyotiklerle başka bir antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

1. pylori enfeksiyonunun neden olduğu mide ülseri olan bir kişinin mide kanseri riski biraz yüksektir. Bu nedenle tedavinin başarılı olduğunu doğrulamak önemlidir.

c) Non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar:

Peptik ülser NSAİD’lerden kaynaklanıyorsa, hastanın onları almayı bırakması gerekecektir. Eğer bırakamazsa, doktor dozajı en aza indirebilir ve hastanın onlara ihtiyaç duyduğunu gözden geçirebilir.

Peptik Ülser Komplikasyonları Nelerdir?

Ülser tedavi edilmezse veya tedavi tamamlanmazsa, komplikasyon riski artar.

İç kanama, yavaş kan kaybına ve anemiye neden olabilir. Şiddetli kan kaybı hastaneye kaldırma ve transfüzyon gerektirir. Bunun ürettiği sepsis birden fazla organa yayılabilir ve ciddi bir komplikasyon olabilir. Perforasyon tıbbi bir acil durum olabilir.

Bir peptik ülser karın boşluğunda “peritonit” olarak bilinen enfeksiyon riskini önemli ölçüde artıran mide veya ince bağırsağın duvarından delik açabilir.

Peptik ülserlerden kaynaklanan skar dokusu, gıdanın sindirim yolundan geçmesini engelleyerek hastayı daha rahatsız hissetmesine yol açar.

Pilor stenoz, midenin veya duodenumun astarında kronik bir inflamasyondur. Midenin ve duodenum arasındaki geçişin daralmasına neden olabilir. Besinler kusma ve kilo kaybına yol açarak bağırsaklara geçmez.

Peptik ülser tekrarlanabilir. İlk ülserin olması daha sonra başka bir ülserin gelişme riskini arttırır.